ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ

- Ο χαιρετισμός του Υπουργού Αναπληρωτή Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος & Ενέργειας Γιάννη Τσιρώνη
- Η παρέμβαση των ΠΟΛΙΤΩΝ για την ΚΟΙΝΩΝΙΑ και το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.

Το Σάββατο 21 Μαρτίου 2015 ο Φορέας Διαχείρησης Στερεών Αποβλήτων Βόρειας Πεδιάδας σε συνεργασία με το Δήμο Χερσονήσου οργάνωσε ημερίδα με τίτλο: 

"ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ - Η ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ” 

Στην Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχιακό κατάστημα Μαλίων συμμετείχαν Βουλευτές του Ηρακλείου, Στελέχη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αντιπεριφερειάρχες της Περιφέρειας Κρήτης, οι Δήμαρχοι Χερσονήσου, Μινώα και Αρχανών Αστερουσίων. Από τους ΠΟΛΙΤΕΣ για την ΚΟΙΝΩΝΙΑ και το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ συμμετείχαν οι δημοτικοί σύμβουλοι Χαλκιαδάκης Γ. και Μπιτζαράκης Αντ.

Στην ημερίδα υπήρξε σύντομος χαιρετισμός του Υπουργού Αναπληρωτή Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος & Ενέργειας Γιάννη Τσιρώνη, στην οποία αναφέρεται: 

"η σημερινή εκδήλωση και πρωτοβουλία σας, έμπρακτα προτείνει και προβάλλει ένα διαφορετικό πρότυπο διαχείρισης αποβλήτων. Ένα πρότυπο, με εμφανή καινοτόμο χαρακτήρα, που εστιάζει στη πρόληψη και προάγει την ορθολογική διαχείριση αποβλήτων.

Ο σύγχρονος κόσμος προχωρεί σε μια Ευρώπη της Ανακύκλωσης και σε μια Κοινωνία Μηδενικών Αποβλήτων. Εγκαταλείποντας το αδιέξοδο αναπτυξιακό γραμμικό μοντέλο μιας ανάπτυξης βασισμένης στην αλόγιστη κατανάλωση φυσικών πόρων, αγαθών και ενέργειας, στρεφόμαστε στην κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας. Στο πλαίσιο της νέας διακυβέρνησης, η προσπάθειά μας εστιάζεται στους πυλώνες της Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων, της Επαναχρησιμοποίησης, της Ανακύκλωσης και της Ανάκτησης, με ένα αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο, που θα αντιμετωπίζει τα απόβλητα ως εν δυνάμει πόρο και θα ελαχιστοποιεί την Διάθεση στο έδαφος. Στοχεύοντας στην προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, με το λιγότερο δυνατό κόστος για τους πολίτες, άμεση προτεραιότητά μας αποτελεί η προδιαλογή των βιοαποβλήτων, η Διαλογή στην Πηγή των οργανικών και των ανακυκλώσιμων, η αναβάθμιση της ποιότητας και του εύρους της ανακύκλωσης με τη συμμετοχή των πολιτών, όπως ήδη σε περιοχές της χώρας αυτοβούλως αναπτύσσεται.

                                                                                            

Η διαχείριση των αποβλήτων είναι ένας τομέας που μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη του τόπου. Είναι ένας τομέας που αλλάζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης – όπως αυξημένη προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, αναβάθμιση των υποδομών που δημιουργούν μια καλύτερη καθημερινότητα και ένα υψηλότερο επίπεδο ευημερίας για τους πολίτες.

Η διαχείριση των αποβλήτων σήμερα θα πρέπει να σκοπεύει στη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων, τη μείωση της συνολικής χρήσης μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων και των σχετικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη χρήση πρώτων υλών, χρησιμοποιώντας έτσι ανανεώσιμους φυσικούς πόρους σε βαθμό που δεν υπερβαίνει τη δυνατότητα ανανέωσής τους.

Το πρόβλημα της αλλαγής διαχείρισης αποβλήτων είναι κυρίως κοινωνικό και όχι τεχνικό. Η ολοκληρωμένη λύση της διαχείρισης αποβλήτων συνδέεται με σημαντικές κοινωνικές αλλαγές. Για να λυθεί το πρόβλημα των αποβλήτων, χρειάζεται αλλαγή του καταναλωτικού και παραγωγικού μοντέλου, να παράγουμε, δηλαδή προϊόντα, χρησιμοποιώντας λιγότερους φυσικούς πόρους. Να χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους, παράγοντας λιγότερα απόβλητα κατά την παραγωγή των προϊόντων. Να καταναλώνουμε πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα.

Η σημερινή εξάρτηση από τους Χώρους Υγειονομικής Ταφής απέχει σημαντικά από το ολοκληρωμένο σύστημα που προδιαγράφει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Οι σύγχρονες αντιλήψεις επιβάλλουν στροφή της διαχείρισης αποβλήτων σε νέα κατεύθυνση. Η κατεύθυνση αυτή σηματοδοτείται από ολοκληρωμένες λύσεις στη διαχείριση αποβλήτων, σημαντική βελτίωση της περιβαλλοντικής προστασίας και της ποιότητας ζωής και σταδιακή προσέγγιση σε μία πιο βιώσιμη διαχείριση στερεών αποβλήτων.

Για τον λόγο αυτό, η επιστήμη της διαχείρισης αποβλήτων προσεγγίζει όλο και περισσότερο την διαχείριση πόρων και στοχεύει στην μέγιστη αξιοποίηση των πόρων που βρίσκονται συμπυκνωμένοι στα απόβλητα. Στον πυρήνα της ορθής διαχείρισης των βιοαποβλήτων  βρίσκεται η απαίτηση:

►    Μείωσης της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων

►    Αύξησης της επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών και ενέργειας

►    Δραστικής μείωσης των βιοαποβλήτων που οδηγούνται προς ταφή

Έτσι υπηρετεί τη στρατηγική για την βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων και την ανακύκλωση και επεκτείνεται επίσης στην πρόληψη παραγωγής αποβλήτων.

Το ευρύτερο πλαίσιο – οι βασικές κατευθύνσεις – μιας πολιτικής Πρόληψης, εθνικού επιπέδου, στοχεύει:

-  Στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών στην πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων,

-  Στην προώθηση της βιώσιμης κατανάλωσης προϊόντων,

-  Στην προώθηση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων.

Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων μια δέσμη μέτρων είναι απαραίτητη:

α) Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση πολιτών, βιομηχανίας, εμπορίου, για την ανάγκη μείωσης των αποβλήτων

β) Βελτίωση της καταναλωτικής συμπεριφοράς, προωθώντας την αγορά περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων και τη βιώσιμη κατανάλωση.

γ) Αύξηση της διάρκειας ζωής προϊόντων και αγαθών.

δ) Ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων.

ε) Οικολογικός σχεδιασμός προϊόντων.

στ) Βελτίωση της αποδοτικότητας των υλών στις κύριες κατηγορίες προϊόντων.

ζ) Επιδίωξη μιας βιώσιμης πολιτικής σε σχέση με την αγορά και κατανάλωση αγαθών.

η) Μείωση της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων χημικών ουσιών και αντικατάσταση με λιγότερο επικίνδυνες εναλλακτικές λύσεις.

θ) Ενίσχυση των προσπαθειών για τη μείωση και την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων.

ι) Περαιτέρω προώθηση των «πράσινων» προμηθειών.

Κυρίες και Κύριοι

Η Πρόληψη αποτελεί στάση ζωής, ατομική ευθύνη και κοινωνική υποχρέωση όλων για την εξοικονόμηση τόσο των φυσικών, όσο των οικονομικών πόρων της κοινωνίας στην οποία ζουν με άμεσα θετικά οφέλη τόσο σε προσωπικό, όσο σε κοινωνικό επίπεδο. Αποτελεί αποτελεσματικότερη, ισχυρότερη και ιεραρχικά πρώτιστη συμπεριφορά έναντι της ανακύκλωσης – δίχως να ακυρώνει τη σημαντικότητα της τελευταίας – μέσα από μηνύματα που θα επιτυγχάνουν: 

·         Ξεκάθαρη αποσαφήνιση των εννοιών της Πρόληψης και Ανακύκλωσης στο ευρύ κοινό.

·         Τοποθέτηση της Πρόληψης στην αντίληψη της κοινωνίας ως το πρωταρχικό βήμα, αλλά και νέα τάση για τη δημιουργία μίας κοινωνίας μηδενικών αποβλήτων

Είναι απαραίτητο να ενσωματωθούν πολιτικές και στρατηγικές πρόληψης αποβλήτων και σε επίπεδο Δήμου. Με αυτόν τον τρόπο, νέες δράσεις πρόληψης θα μπορέσουν ευκολότερα να υιοθετηθούν από την Τοπική Κοινωνία μέσω της συνεργασίας Δήμου και ενδιαφερόμενων μερών (πολίτες, περιβαλλοντικές και επιχειρηματικές οργανώσεις, κλπ.), ενώ οι υφιστάμενες δράσεις, ενταγμένες σε προγράμματα διαχείρισης των αποβλήτων, θα μπορέσουν περαιτέρω να αξιοποιηθούν με την συνδρομή και την υποστήριξη των Τοπικών Αρχών. Σε τοπικό επίπεδο, λόγω της γνώσης των ιδιαίτερων τοπικών συνθηκών, είναι γνωστές οι ακριβείς δυνατότητες πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων και μπορούν να συνδυαστούν ευκολότερα με εκστρατείες ευαισθητοποίησης κοινού.

Ήδη, υπάρχει πληθώρα υφιστάμενων δράσεων για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης αγαθών, όπως ανταλλακτικά χαριστικά παζάρια σε διάφορους Δήμους και Δομές Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθούν περαιτέρω μέσω του συντονισμού και της διοργάνωσης ανταλλακτικών παζαριών στους ΟΤΑ, καθώς και σε Σχολεία και Πανεπιστήμια.

Τομείς οικονομικής δραστηριότητας όπως το λιανικό εμπόριο, η εστίαση, ο τουρισμός, η προώθηση επαναχρησιμοποίησης ενδυμάτων, επίπλων, ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών και λοιπών αγαθών μέσω των κέντρων επαναχρησιμοποίησης και επιδιόρθωσης, μπορούν να αναπτυχθούν και να διασυνδεθούν μέσω των ΟΤΑ που μπορούν να προωθούν μεταχειρισμένα προϊόντα στα όρια των δήμων τους. Η διασύνδεση ατόμων που χρειάζονται είδη όπως ρουχισμό, φάρμακα, κ.α. με οργανώσεις που συλλέγουν τέτοια είδη, μπορούν να συντονιστούν σε αρχικό στάδιο από τα Τμήματα Κοινωνικών Υπηρεσιών των εκάστοτε Δήμων, ή οργανώσεις και κινήσεις πολιτών.

Κρίνεται σκόπιμο να υλοποιηθεί η οριζόντια δράση ανάπτυξης σχεδίων πρόληψης από τους ΟΤΑ, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την απελευθέρωση οικονομικών πόρων προς τους ΟΤΑ με σκοπό την ανάπτυξη και παρακολούθηση προγραμμάτων πρόληψης, αρχικά σε πιλοτικό επίπεδο σε επιλεγμένους Δήμους. Ήδη, στο πλαίσιο του νέου ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020, στον Ειδικό Στόχο 26 για την Πρόληψη παραγωγής Αποβλήτων, προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, χωριστή συλλογή και ανακύκλωση αποβλήτων, προβλέπεται κονδύλι 120.000.000 ευρώ για χρηματοδότηση αντίστοιχων δράσεων των δήμων.

Παράλληλα στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΕΚ προβλέπονται υποδομές και δράσεις για τη διαχείριση και ανάκτηση χρήσιμων υλικών από βιομηχανικά απόβλητα, Δημιουργία Κέντρων Επαναχρησιμοποίησης και Πράσινων Σημείων, Δράσεις προς τις επιχειρήσεις με σκοπό τη μείωση της επίπτωσης των δραστηριοτήτων στο περιβάλλον και την αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων, καθώς και την Εφαρμογή μεθόδων και προϊόντων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.

Ενθαρρύνεται η δημιουργία κέντρων επισκευής και επαναχρησιμοποίησης μετά από εκπόνηση μελέτης βιωσιμότητας με εξέταση των εισερχόμενων υλικών, αναμενόμενες ποσότητες προς επαναχρησιμοποίηση,  υφιστάμενες δράσεις ενημέρωσης στην περιοχή, υφιστάμενες επιχειρήσεις επισκευής, συμπεριλαμβανομένου και οργανώσεων πολιτών, η ζήτηση, το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, δυνατότητες τρόπου σύστασης και χρηματοδότησης των κέντρων (π.χ. κοινωνικές επιχειρήσεις, λειτουργία σε συνεργασία με ΜΚΟ, ιδιωτικούς φορείς, κ.λπ.).

Το ΥΠΑΠΕΝ, σε συνεννόηση με αντίστοιχα αρμόδια Υπουργεία και Επιμελητήρια, θα αναπτύξει τομεακά σχέδια πρόληψης, στη βάση σύναψης εθελοντικών συμφωνιών. Τα σχέδια αυτά θα έχουν ως στόχο να δώσουν κατευθύνσεις και οδηγίες στις εταιρείες των κλάδων με λεπτομερείς τεχνικές πληροφορίες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων. Σε κάθε σχέδιο θα τεθούν περαιτέρω εξειδικευμένοι στόχοι, καθώς και τομεακοί δείκτες παρακολούθησης. Τα τομεακά σχέδια θα προτείνουν δράσεις σχετικές με την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση των υλικών, τον τρόπο υλοποίησης τους, την συντονιστική αρχή, τους αποδέκτες κάθε δράσης και τα αναμενόμενα αποτελέσματα κάθε δράσης.

Διαπιστώνουμε με ιδιαίτερη χαρά την κατάθεση στο Συνέδριο, σημαντικών και ουσιαστικών εισηγήσεων και παρεμβάσεων στην κατεύθυνση αυτή, από σημαντικούς παράγοντες και φορείς, που εμπλουτίζουν τον προβληματισμό μας και αντανακλούν τις πολύμορφες πρωτοβουλίες και δράσεις της ίδιας της κοινωνίας. Είμαστε βέβαιοι ότι θα συμβάλουν γόνιμα και δημιουργικά στην διαμόρφωση και υλοποίηση των εθνικών σχεδίων δράσης.

Σας ευχόμαστε καλή επιτυχία στις εργασίες της Ημερίδας τις οποίες θα παρακολουθήσουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, προσδοκώντας προτάσεις, ιδέες και αποτελέσματα και ολόθερμα ενθαρρύνουμε την δημιουργία του πρώτου Κέντρου Επαναχρησιμοποίησης στην Ελλάδα."

Στη σύντομη παρέμβαση του ο επικεφαλής των ΠΟΛΙΤΩΝ για την ΚΟΙΝΩΝΙΑ και το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ κ. Χαλκιαδάκης Γιώργος έθεσε το ζήτημα της ενημέρωσης των δημοτών και της ενεργοποίησης των νέων ανθρώπων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμάτων.

Μίλησε για ένα άλλο πολιτισμό των σκουπιδιών που οριοθετείται από την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, την ανάκτηση, την κομποστοποίηση και την υγειονομική εντέλει ταφή μικρών ποσοτήτων υπολλειμάτων. 

Οι νέες γενιές τόνισε, έχουν πολλαπλώς ευαισθητοποιηθεί κατά τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής όμως το γεγονός ότι οι κοινωνίες μας υπολλείπονται στην οργάνωση των αναγκαίων υποδομών για τη διαχείρηση των απορριμάτων έχει ως αποτέλεσμα,περίπου να ακυρώνεται η όποια εκπαιδευτική προσπάθεια και ευαισθητοποίηση έχει συντελεστεί. 

Είναι ευχής έργον να υλοποιηθεί ένα κέντρο επαναχρησιμοποίησης υλικών στο Δήμο μας τόνισε. Όμως θα πρέπει να αναθεωρηθούν πρακτικές που έχουν να κάνουν με τον τρόπο συλλογής των απορριμάτων υπογράμμισε. 

Υπάρχουν δύο ζητήματα δημοτικής πολιτικής που ο Δήμος Χερσονήσου οφείλει να αναθεωρήσει. 
Το πρώτο έχει να κάνει με την ανάθεση της αποκομιδής σε εργολάβους ιδιώτες και το δεύτερο αναφέρεται στη συλλογή –ακόμα και σήμερα- σύμμικτων απορριμάτων.  Ο ιδιώτης εργολάβος πρέπει να αντικατασταθεί από δράσεις συλλογής από τον ίδιο το ΦΟΔΣΑ, το Δήμο αλλά και Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις.  
Ο διαχωρισμός σε ανακυκλώσιμα, επαναχρησιμοποιούμενα, οργανικά  κλπ  απορρίματα, δίνει τη δυνατότητα για ποικιλόμορφες δράσεις αποκομιδής, διαχείρισης και διάθεσης,  που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και εισόδημα για το Δήμο. Όμως τούτο προϋποθέτει –και αυτό είναι το δεύτερο σημείο που πρέπει να αναθεωρηθεί- τη λεγόμενη διαλογή στην πηγή που θα μειώσει τα κόστη και θα αποδώσει πιο καθαρά υλικά για περαιτέρω εκμετάλλευση, κατέληξε.