Του Γιώργη Χαλκιαδάκη
Το τελευταίο διάστημα γίνεται ξανά συζήτηση για την εκποίηση του χώρου της πρώην Αμερικανικής Βάσης Γουρνών. Το σχέδιο μάλιστα ιδιωτικοποιήσεων, “αξιοποιήσεων” ή πώλησης δημόσιων επιχειρήσεων και δημόσιας ακίνητης περιουσίας ύψους 50 δις επιτείνει την ανησυχία ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ο Δήμαρχος Χερσονήσου φέρεται να έχει κάνει κάποιες δηλώσεις ανησυχητικές.
Το γεγονός έχει ανοίξει ένα νέο κύκλο συναντήσεων και συζητήσεων στην περιοχή. Για να βρεθεί ο πιο πρόσφορος τρόπος για την προστασία του χώρου. Την αξιοποίηση του προς όφελος της τοπικής και της ευρύτερης κοινωνίας. Για να διατυπωθεί ένας συνομολογημένος λόγος που θα ενεργοποιεί ευρύτερες δυνάμεις απέναντι στην ανάλγητη άποψη για το ξεπούλημα της Βάσης. Για να αρθρωθεί η κοινή συνισταμένη που θα εξασφαλίσει το δημόσιο χαρακτήρα των δραστηριοτήτων που έχει ανάγκη η κοινωνία και πρέπει να εγκατασταθούν στην περιοχή.
Στην προσπάθεια να προσδιοριστεί ο “κοινός δρόμος” για την τοπική και την ευρύτερη κοινωνία, που είναι ο φυσικός υποστηρικτής του χώρου, εκδηλώθηκε μια ελπιδοφόρα κινητικότητα. Από απλούς πολίτες, φορείς και συλλογικότητες. Υπήρξε μια σχετικά μεγάλη ανταπόκριση από ανθρώπους, που μέσα από τις παρεμφερείς τους προσεγγίσεις, αναζητούσαν τη σύγκλιση και εξέφραζαν καθαρά τη διάθεση για μια κοινωνία πιο ζωντανή, πιο διεκδικητική, πιο μαχητική. Ψηλαφούσαν τη δυνατότητα συναντίληψης όχι μόνο στο πρόβλημα της πρώην αμερικανικής βάσης αλλά και σε άλλα μεγάλα προβλήματα της περιοχής.
Τούτο επιτρέπει να αισιοδοξούμε. Μας οδηγεί ήδη στην άποψη ότι υπάρχει ανάγκη συγκρότησης ενός μονιμότερου δικτύου συζήτησης ανάμεσα σε πολίτες και φορείς για τα προβλήματα της περιοχής μας. Ενός δικτύου με προσανατολισμό την κοινωνία και τη συνοχή της, το περιβάλλον και την προστασία του. Ενός δικτύου από φυσικά πρόσωπα και συλλογικότητες που θα συγκροτήσουν ένα είδος «ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ» με οικολογική και κοινωνική οπτική. Έτσι που οι πολίτες που ενδιαφέρονται για την κοινωνία τους, το περιβάλλον και τον τόπο τους, οι όμιλοι ή οι παρέες, οι κινήσεις ή οι σύλλογοι της περιοχής να μπουν κάτω από μια κοινή ομπρέλα αλληλοπληροφόρησης, συγκερασμού απόψεων, συντονισμού και διεύρυνσης δράσεων.
Εμείς κάναμε το βήμα. Συγκροτήσαμε μια τέτοια κίνηση. Τους “Πολίτες για την Κοινωνία και το Περιβάλλον». Μια κίνηση με ευρύτερο ενδιαφέρον για την περιοχή μας. Μια κίνηση που είναι κάτι πλατύτερο από μια επιτροπή αγώνα για τη σωτηρία της Βάσης. Δεν είμαστε αυτό. Εξάλλου τέτοια επιτροπή έχομε. Και μπορεί σε πολλά σημεία προσεγγίζουμε το θέμα της Βάσης διαφορετικά όμως δεν αισθανόμαστε καμιά αντιπαλότητα με τους φίλους της υπάρχουσας επιτροπής. Σεβόμαστε ότι κάνουν και τους θεωρούμε συμμάχους.
Η περιοχή μας αλλά και συνολικά όλος ο «Καλλικρατικός Δήμος» Χερσονήσου έχει δεχτεί πολλαπλές και διαχρονικές επιθέσεις. Η άναρχη τουριστική του ανάπτυξη, η κακοποίηση του περιβάλλοντος και οι μεγάλες ελλείψεις σε βασικές υποδομές υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής δημιουργώντας πολλαπλούς κινδύνους.
Τα προβλήματα τούτα γίνονται πιο επώδυνα στο καθεστώς της δημοσιονομικής πειθαρχίας, των περικοπών μισθών και δημόσιων δαπανών, της αναδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων, του αδυνατίσματος των δυνατοτήτων εμπορικής και παραγωγικής δραστηριότητας.
Σήμερα εκφράζουμε την αγωνία μας για το μέλλον του χώρου της πρώην αμερικανικής βάσης Γουρνών ζητάμε τη σύμπραξη των τοπικών φορέων και συλλογικοτήτων προτάσσοντας την ανάγκη να διαφυλαχτεί ο δημόσιος χαρακτήρας των δραστηριοτήτων που θα εγκατασταθούν στην περιοχή. Παράλληλα όμως εστιάζουμε και σε άλλα προβλήματα και διεκδικούμε λύσεις για να γίνει η περιοχή πιο φιλική στο περιβάλλον και πιο ανθρώπινη.
Ξέρουμε ότι τα προβλήματα είναι βαθειά πολιτικά προβλήματα. Κυρίως ξέρουμε ότι το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε πιστά τόσα χρόνια ήταν εξαιρετικά σπάταλο και καταστροφικό. Καταστροφικά αποδείχτηκαν τα πρότυπα της απόλυτης κυριαρχία της αγοράς και του κέρδους, της παραγωγής και της κατανάλωσης. Έχουμε ανάγκη νέων προτύπων και προσανατολισμών αλλά και μιας νέας ηθικής ατομικής και συλλογικής.
Η αντιμετώπιση της πολύπλευρης κοινωνικής και οικολογικής κρίσης επιβάλει ριζικές ανακατατάξεις σε όφελος της κοινωνίας και της συνοχής της, σε όφελος του περιβάλλοντος και των φυσικών οικοσυστημάτων. Χρειάζεται να ενστερνιστούμε μια νέα ηθική στις μεταξύ μας σχέσεις και συμπεριφορές. Τα πράγματα είναι δυσοίωνα και ο απολογισμός ταμείου αρνητικός. Η εμμονή στις μέχρι σήμερα συνταγές των απόλυτων ιδιωτικοποιήσεων, της απόλυτης κυριαρχίας της αγοράς, της διάλυσης της κοινωνίας και των λεγόμενων κοινωνικών αγαθών θα είναι καταστροφικός.
Οφείλουμε ως ενεργοί πολίτες να διερευνήσουμε και να προβάλουμε εναλλακτικά πρότυπα ανάπτυξης. Αν βέβαια μπορεί να χρησιμοποιείται ακόμα τούτη η λέξη που πολλαπλά έχει κακοποιηθεί. Χρειαζόμαστε ουσιαστική αλλαγή πολιτικής. Χρειάζονται συμμαχίες, χρειάζονται συγκρούσεις.
Ο χώρος της Βάσης θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εργαστήρι εφαρμογής τέτοιων εναλλακτικών πολιτικών. Αντί να παραδοθεί στις φαραωνικές επενδύσεις και να πάρει ξανά το χαρακτήρα ενός περίκλειστου χώρου –όπως τον είχαμε γνωρίσει ως στρατιωτική βάση- που θα θυσιάζεται πλέον στο βωμό του κέρδους των μεγαλοεπενδυτών, που θα απομυζούν τους φυσικούς και ανθρώπινους πόρους της περιοχής, να δοθεί για χρήση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας με τις χρήσεις που αυτή απαιτεί και περιγράφει.
Η κοινωνία θα ωφεληθεί από δράσεις που θα ελκύουν ανθρώπους αλλά και που θα τους επιτρέπουν να κυκλοφορούν στην περιοχή. Και τέτοιες είναι οι δραστηριότητες που προτείνονται από την κοινωνία του τόπου. Τα περίκλειστα 5αστερα ξενοδοχεία, τα καζίνο και κάθε άλλη δραστηριότητα που φέρνουν οι λογικές πώλησης ή πολυετούς παραχώρησης στο μεγάλο επενδυτικό κεφάλαιο δεν θα αφήνει τέτοιες δυνατότητες. Το μόνο που θα κάνουν είναι να εκμεταλλευτούν εκτός από το θαυμάσιο τούτο φυσικό χώρο -που οι γεωπολιτικές αναδιαρθρώσεις (να μην πω ιμπεριαλιστικές) παράδωσαν ξανά στην περιοχή- να εκμεταλλευτούν και τους ανθρώπινους πόρους της περιοχής. Το μόνο που θα κάνουν είναι να αναδιαρθρώσουν προς το συμφέρον τους τις παραγωγικές, εμπορικές, εθιμικές και πολιτιστικές συνθήκες της περιοχής. Όμως για εμάς τούτο είναι το ζητούμενο;
Ξέρουμε όλοι ότι η περιοχή είναι κορεσμένη. Από ξενοδοχεία και χώρους αναψυχής και εστίασης. Έχετε την αίσθηση ότι χρειαζόμαστε κι άλλα; Υπάρχει ψύχραιμος άνθρωπος που μπορεί να ισχυριστεί κάτι τέτοιο; Το ζητούμενο είναι και άλλες τουριστικές υποδομές; Ή το πώς οι υπάρχουσες θα στηριχθούν –στις σημερινές μάλιστα περιοριστικές συνθήκες, στα πόδια τους!
Ας ανοίξουμε λοιπόν τη συζήτηση με αυτούς τους όρους. Ας κοιτάξουμε κατάματα το πρόβλημα. Ας το σκεφτούμε πιο σοβαρά! Και ας αντιδράσουμε. Το διάλογο αυτό θέλουμε να ανοίξουμε σήμερα. Έτσι που η τοπική κοινωνία να κατανοήσει και να αποτρέψει την παράδοση του τόπου σε επισφαλείς για το μέλλον της σχεδιασμούς.