Είναι άραγε μονόδρομος οι αυξήσεις στα τέλη ύδρευσης στο Δήμο Χερσονήσου; Μειώσεις μπορεί να επιτευχθούν;

Μια ανάλυση στοιχείων 
από τους 
ΠΟΛΙΤΕΣ για την ΚΟΙΝΩΝΙΑ και το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 

Η Δημοτική Αρχή Χερσονήσου εξακολουθεί να επιμένει σε αυξήσεις στα τέλη ύδρευσης -αποχέτευσης. Αυξήσεις υψηλές. Της τάξης του 20%. Αυτό δείχνουν όλα τα στοιχεία που παρουσιάζονται από τη ΔΕΥΑΧ, που περιλαμβάνονται σε εισηγήσεις-αποφάσεις, που κατατίθενται προς ενημέρωση και ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο Χερσονήσου.

Είναι όμως μονόδρομος αυτές οι αυξήσεις; Υπάρχει άλλη αντιμετώπιση;

Σύμφωνα με τη ΔΕΥΑΧ¹, η ετήσια κατανάλωση νερού ύδρευσης στο Δ. Χερσονήσου είναι 3.315.877 κυβικά μέτρα. Από αυτά, τα 1.252.767 κυβικά καταναλώνονται στη Δημοτική Ενότητα Μαλίων, τα 1.166.618 κυβικά στη Δημοτική Ενότητα Χερσονήσου και 896.492 κυβικά στις Δημοτικές Ενότητες Γουβών και Επισκοπής².

Οι παραπάνω ποσότητες του νερού όπως αυτές καταναλώνονται κατά περιοχή, δημιουργούν από μόνες τους ένα πρώτο σοβαρό ερωτηματικό.

Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι. Η Δημοτική Ενότητα Χερσονήσου είναι η περιοχή του Δήμου που παρουσιάζει τα υψηλότερα αριθμητικά δεδομένα όσον αφορά τον πραγματικό πληθυσμό και συνακόλουθα τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων που εκλέγονται, τον αριθμό των επιχειρήσεων, τα ξενοδοχεία που υπάρχουν και τις κλίνες τους, τον αριθμό των κτηρίων, τα δρομολόγια των απορριμματοφόρων κλπ. Λίγο μικρότερα είναι τα δεδομένα αυτά για τη Δημοτική Ενότητα των Γουβών, ακόμη μικρότερα για τα Μάλια και αρκετά μικρά για την Επισκοπή.

Θα ήταν λοιπόν αναμενόμενο οι ποσότητες του νερού ύδρευσης που καταναλώνονται ανά περιοχή να ακολουθούν την ίδια κατανομή. Όμως η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά. Μεγαλύτερες ποσότητες νερού ύδρευσης καταναλώνονται στη Δημοτική Ενότητα Μαλίων, ακολουθεί η Χερσονήσος και αρκετά μικρότερες ποσότητες καταναλώνονται στις Γούβες/Επισκοπή.

Αυτή η διαφοροποίηση ασφαλώς και χρειάζεται παραπέρα διερεύνηση!

Στον πίνακα που ακολουθεί υπάρχουν λίγα, αλλά βασικά μεγέθη, που αφορούν τις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Χερσονήσου. Είναι επίσημα νούμερα που προέρχονται από τη Στατιστική Υπηρεσία (πραγματικός και μόνιμος πληθυσμός), το Δήμο Χερσονήσου (τουριστικά καταλύματα, κλίνες σε τουριστικά καταλύματα) και τη ΔΕΥΑΧ (καταναλώσεις νερού κατά κατηγορία και περιοχή).

	Πραγματικός Πληθυσμός	Μόνιμος Πληθυσμός	Κλίνες σε Τουριστικά Καταλύματα	Κ.Μ. Νερού Σύνολο	Κ.Μ. νερού    σε Κατοικίες	Κ.Μ. νερού σε τουριστικά καταλύματα
Χερσόνησος	23.825	8.262	34.418	1.166.618	502.138	501.281
Γούβες-Επισκοπή	17.600	13.022	11.747	896.492	693.476	136.896
Μάλια	11.912	5.433	19.435	1.252.767	376.047	696.702
ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ	53.337	26.717	65.600	3.315.877	1.571.661	1.334.879

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι στις κατοικίες, εκεί δηλαδή όπου διαμένουν οι 26.717 μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής, καταναλώνονται 1.571.661 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο.

Δηλαδή, ο κάθε μόνιμος κάτοικος του Δήμου Χερσονήσου καταναλώνει κατά μέσο όρο 59 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο, δηλαδή 161 λίτρα την ημέρα. Η ποσότητα αυτή είναι πλήρως συμβατή με όσες μελέτες έχουν γίνει στη χώρα μας ή και διεθνώς για την ποσότητα νερού που καταναλώνει ένας άνθρωπος ημερησίως.  Μάλιστα, η μέση ποσότητα νερού που καταναλώνει ο κάθε μόνιμος κάτοικος στις τρεις  γεωγραφικές περιοχές για τις οποίες διαθέτομε στοιχεία είναι 61 κυβικά το χρόνο στην ενότητα της Χερσονήσου, 53 κυβικά στην ενότητα Γουβών/Επισκοπής και 69 κυβικά στην ενότητα των Μαλίων.

Είναι σαφές ότι η καταναλισκόμενη ποσότητα νερού ανά μόνιμο κάτοικο στις περιοχές του Δήμου Χερσονήσου είναι μέσα στα διεθνώς παραδεκτά όρια, ενώ οι διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή είναι της τάξης του 10% από τη μέση τιμή της κατανάλωσης. Οι κατά τόπους διαφοροποιήσεις προφανώς είναι μικρές και μπορεί να αποδοθούν στις τοπικές συνθήκες υδροδότησης ή στις διαχρονικά διαμορφωμένες συνήθειες.

Τα ίδια αποτελέσματα φαίνονται στο διάγραμμα που ακολουθεί και δείχνει -σε ίδια κλίμακα- την κατανομή του Μόνιμου Πληθυσμού και την κατανομή του Νερού που καταναλώνεται σε κατοικίες στο Δήμο Χερσονήσου, ανά γεωγραφική περιοχή.

Από τη γραφική αυτή απεικόνιση, εύκολα διαπιστώνεται ότι η κατανομή του μόνιμου πληθυσμού είναι ίδια με αυτήν των ποσοτήτων του νερού που καταναλώνουν. Δηλαδή, στις περιοχές του Δήμου Χερσονήσου η καταναλωτική ως προς το οικιακό νερό συμπεριφορά του πληθυσμού φαίνεται να ακολουθεί το ίδιο πρότυπο. 

Αν εξετάσουμε όμως τις καταναλώσεις νερού στα τουριστικά καταλύματα στο Δήμο Χερσονήσου -σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες σε αυτά κλίνες- οδηγούμαστε σε συμπεράσματα αντίθετα με αυτά που ισχύουν για το μόνιμο πληθυσμό.

Έτσι στις  65.600 κλίνες τουριστικών καταλυμάτων που υπάρχουν στο Δήμο Χερσονήσου καταναλώνεται ποσότητα 1.334.879 κυβικών μέτρων νερού το χρόνο. Δηλαδή η μέση ετήσια κατανάλωση ανά κλίνη είναι 20 κυβικά μέτρα νερού.

Η ποσότητα αυτή δε μπορεί να αξιολογηθεί με σιγουριά, αν είναι μικρή ή μεγάλη αφού δεν είναι γνωστός ο χρόνος λειτουργίας της κάθε μονάδας. Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η ανάλυση της ποσότητας αυτής ανά περιοχή.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η ποσότητα νερού που καταναλώνεται ετησίως στα τουριστικά καταλύματα στα Μάλια είναι 36 κυβικά ανά κλίνη, στη Χερσονήσο είναι 15 κυβικά και στις Γούβες είναι 12 κυβικά (!!!).

Η εικόνα της αναντιστοιχίας μεταξύ κλινών και ποσοτήτων νερού προκύπτει και από τη γραφική απεικόνιση της γεωγραφικής κατανομής των κλινών και των ποσοτήτων νερού που καταναλώνονται  σε αυτές.

Είναι άμεσα ορατό- όπως φαίνεται στο επόμενο διάγραμμα- ότι οι δύο κατανομές δεν έχουν απολύτως καμμιά ομοιότητα. 

Οι διαφοροποιήσεις στο καταναλισκόμενο νερό στα τουριστικά καταλύματα από περιοχή σε περιοχή του Δήμου Χερσονήσου είναι τεράστιες. Η μέση  κατανάλωση ανά κλίνη στην περιοχή των Μαλίων είναι υπερ-τριπλάσια από αυτήν στις Γούβες και δυόμιση φορές μεγαλύτερη από αυτήν στη Χερσόνησο.

Τέτοιες διαφορές προφανώς δεν είναι λογικές. Δε μπορεί να αποδοθούν σε ειδικές καταναλωτικές συνήθειες ή όποια άλλη αντικειμενική παράμετρο. Εξάλλου, η ποιότητα των ξενοδοχειακών καταλυμάτων είναι εξίσου υψηλή σε όλες τις περιοχές του Δήμου. Το γεγονός αυτό, μαρτυρεί, υπέρ της εκδοχής ίσων ποσοτήτων καταναλισκόμενου νερού ανά κλίνη και περιοχή. Παράλληλα όμως και τα χαρακτηριστικά των επισκεπτών της κάθε περιοχής δε μπορεί να οδηγούν σε έντονα διαφέρουσες καταναλωτικές συνήθειες.

Το παραπάνω φαινόμενο, η πραγματικότητα δηλαδή των μειωμένων καταναλώσεων νερού σε τουριστικά καταλύματα από το δημοτικό δίκτυο, μπορεί να οφείλεται και στο γεγονός ότι κάποιες τουριστικές επιχειρήσεις της περιοχής προμηθεύονται νερό για τις ανάγκες τους από άλλες πηγές και όχι από τον αποκλειστικό και μοναδικό νόμιμο διαχειριστή νερού στην περιοχή, τη ΔΕΥΑΧ. Οι ποσότητες του νερού που καταναλώνεται ανά περιοχή και χρήση, ποσότητες που μας δίδει για πρώτη φορά η ΔΕΥΑΧ, βοηθούν σήμερα στην αρχική ποσοτικοποίηση του φαινομένου.

Πόσο είναι το νερό που καταναλώνεται στα τουριστικά καταλύματα και δεν προέρχεται από το δίκτυο της ΔΕΥΑΧ;

Οι ποσότητες νερού που παρέχει η ΔΕΥΑΧ στα τουριστικά καταλύματα στη Δημοτική Ενότητα Μαλίων δεν αμφισβητούνται από κανένα. Έτσι με ασφάλεια μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η μέση ετήσια κατανάλωση ανά κλίνη στην περιοχή αυτή ξεπερνά τα 36 κυβικά μέτρα νερού.

Παράλληλα, ουδείς λόγος υπάρχει που να οδηγεί σε ισχυρισμό ότι αντικειμενικοί λόγοι μαρτυρούν υπέρ διαφοροποιημένης κατανάλωσης (προς τα κάτω) στα καταλύματα των περιοχών Χερσονήσου και Γουβών.

Συνεπώς, στο σύνολο των τουριστικών καταλυμάτων του Δήμου Χερσονήσου θα έπρεπε να καταναλώνονται  2.361.600 κυβικά μέτρα νερού τουλάχιστον (65.600 κλίνες Χ 36 κυβικά).

Όμως σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΕΥΑΧ, το νερό που παρέχει μέσω των δικτύων της στα καταλύματα αυτά  είναι 1.334.879 κυβικά μέτρα. Έτσι, ποσότητες μεγαλύτερες του 1 εκατομμυρίου κυβικών μέτρων νερού καταναλώνονται στα τουριστικά καταλύματα στο Δήμο Χερσονήσου χωρίς να γνωρίζει η ΔΕΥΑΧ ή ο Δήμος Χερσονήσου από πού προέρχονται !

Οι εκπρόσωποι της ΔΕΥΑΧ, σε σχετικές συζητήσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο Χερσονήσου έχουν παραδεχτεί ότι στην περιοχή των Μαλίων, παρατηρήθηκε το φαινόμενο υδροδότησης ξενοδοχείου, όχι από το δημοτικό δίκτυο αλλά από άλλη άγνωστη πηγή. Αυτό και μόνο το στοιχείο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εκτίμηση της μέσης κατανάλωσης των 36 κυβικών μέτρων για την περιοχή των Μαλίων που χρησιμοποιήσαμε προηγουμένως είναι κατά πολύ μικρότερη της πραγματικής.

Με βάση τα παραπάνω θεωρούμε ότι βάσιμος είναι ο ισχυρισμός ότι οι ποσότητες νερού που καταναλώνονται στα τουριστικά καταλύματα στο Δήμο Χερσονήσου και δεν προέρχονται από τη ΔΕΥΑΧ υπερβαίνουν το ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες κυβικά το έτος³

Οι πηγές υδροδότησης από τις οποίες προέρχονται οι παραπάνω -άγνωστες στη ΔΕΥΑΧ- ποσότητες νερού ύδρευσης δεν είναι δύσκολο να προσδιοριστούν.

Προφανώς οι ποσότητες αυτές μπορεί να προέρχονται από:

α) νομίμως υφιστάμενη γεώτρηση ή άλλη πηγή για νερό ύδρευσης, ιδιοκτησίας της επιχείρησης του καταλύματος, αδειοδοτημένη από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

β) μη αδειοδοτημένη από τις αρμόδιες υπηρεσίες γεώτρηση ή άλλη πηγή για νερό ύδρευσης, ιδιοκτησίας της επιχείρησης του καταλύματος.

γ) μη αδειοδοτημένη από τις αρμόδιες υπηρεσίες γεώτρηση ή άλλη πηγή, ιδιοκτησίας τρίτων οι οποίοι εμπορεύονται νερό στην περιοχή, προφανώς χωρίς καμία αδειοδότηση ή τέλος

δ) από κλοπή νερού από το δίκτυο της ΔΕΥΑΧ ή άλλα δίκτυα που διέρχονται από την περιοχή.

Πιθανόν να υπάρχουν και άλλες πηγές υδρότησης, πέρα από τις παραπάνω, όμως πολύ φοβόμαστε ότι θα αφορούν μη σύννομη διαδικασία. Η ΔΕΥΑΧ ενδεχομένως γνωρίζει τις νομίμως αδειοδοτημένες πηγές της πρώτης εκδοχής, σε κάθε περίπτωση όμως νομίζουμε ότι μπορεί να τις μάθει⁴.  Εξάλλου ο Δήμος Χερσονήσου πρέπει να γνωρίζει τις περιπτώσεις για τις οποίες κατατέθηκαν αιτήσεις για νερό ύδρευσης στην περιοχή μας κατά την πρόσφατη διαδικασία των ανανεώσεων.

Θα ήταν λοιπόν ιδιαίτερα χρήσιμη αλλά και ενδιαφέρουσα για όλους τους δημότες η πληροφόρηση από το Δήμο Χερσονήσου για το αν υπάρχουν άδειες χρήσης νερού ύδρευσης σε ιδιώτες και σε τι ποσότητες αντιστοιχούν. Μέχρι τότε, εμείς δεν θα κάνομε καμία υπόθεση για το μέγεθός τους, θα επαναλάβομε όμως ότι:

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας ποσότητες νερού ύδρευσης, που ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες  (1.300.000) κυβικά το χρόνο,  καταναλώνονται στο Δήμο Χερσονήσου και προέρχονται από άλλες πηγές εκτός της ΔΕΥΑΧ. Για τις ποσότητες αυτές δεν καταβάλλεται κανένα απολύτως ποσό σε κανένα δημόσιο ή δημοτικό φορέα.

Στο παραπάνω συμπέρασμα  καταλήγομε με τα στοιχεία που εμείς γνωρίζομε και τα οποία παρουσιάσαμε, χωρίς να χρησιμοποιήσομε κανένα αμφισβητήσιμο ισχυρισμό.

Δεν ισχυριζόμαστε ότι όλες οι παραπάνω ποσότητες των 1,3 εκατομμυρίων κυβικών αναλογούν σε μη σύννομες πράξεις. Αυτό, αναμένομε να το διερευνήσει ο Δήμος Χερσονήσου.

Είμαστε όμως σίγουροι ότι οι ποσότητες αυτές θα ήταν είναι υπεραρκετές για να εξασφαλίσουν τα επιπλέον έσοδα που αναζητά η ΔΕΥΑΧ με το νέο τιμολόγιο που προτείνει. Παρατηρούμε ότι στοχεύει, με το νέο προτεινόμενο τιμολόγιο, στην εξασφάλιση τελών ύδρευσης-αποχέτευσης ύψους 4,5 εκατομμυρίων €, ποσό μεγαλύτερο κατά 600.000 € από τα τέλη του 2015 και το ισχύον τιμολόγιο.

Είναι προφανέστατο ότι ο στόχος των 600.000 € σε επιπλέον έσοδα που ψάχνει Δήμος και ΔΕΥΑΧ, θα μπορούσε να υπερκαλυφτεί από τα έσοδα που σήμερα διαφεύγουν λόγω των παραπάνω, άγνωστων στο Δήμο και τη ΔΕΥΑΧ ποσοτήτων νερού. Όσο και αν είναι το κόστος παραγωγής του επιπλέον νερού που θα απαιτηθεί. Όσες και αν είναι οι απώλειες των δικτύων της ΔΕΥΑΧ.

Και συνεπώς είναι ρεαλιστικότατος ο ισχυρισμός ότι:

ΝΑΙ, είναι εφικτός στόχος για μειώσεις στα τέλη ύδρευσης αποχέτευσης στο Δήμο Χερσονήσου.

Είναι προφανές ότι η επίτευξη του παραπάνω στόχου δε μπορεί να πραγματοποιηθεί άμεσα. Ασφαλώς θα χρειαστούν προσπάθειες 1, 2 ή και 3 χρόνων. Τα αποτελέσματα θα επιτυγχάνονται σταδιακά. Αρκεί η Δημοτική Αρχή, να πιστέψει στο στόχο αυτό και να δρομολογήσει τις όποιες διαδικασίες απαιτούνται, ελέγχοντας ταυτόχρονα την ορθότητα των ισχυρισμών μας.

 Είναι όμως επιβεβλημένο να ξεκινήσει η προσπάθεια αυτή. Επιβάλλεται από την ανάγκη για την απόδοση ισότητας και την αντικειμενική κατανομή των βαρών μεταξύ των κατοίκων και των επαγγελματιών της περιοχής. Την αντικειμενική κατανομή των βαρών. όχι μόνο μεταξύ των καταναλωτών διαφορετικών χρήσεων (οικιακές καταναλώσεις έναντι επαγγελματικών) αλλά και μεταξύ επαγγελματικών καταναλώσεων και μάλιστα της ίδιας χρήσης (ξενοδοχειακά καταλύματα που προμηθεύονται νερό από τη ΔΕΥΑΧ έναντι άλλων που προμηθεύονται από άγνωστες πηγές).

Η Δημοτική Αρχή Χερσονήσου σε πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ισχυρίστηκε δια του αρμοδίου εκπροσώπου της Προέδρου της ΔΕΥΑΧ κ. Αργυράκη, και μάλιστα με κατηγορηματικό τρόπο, ότι δεν έχει αρμοδιότητα να ελέγχει επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων για την πηγή υδροδότησής τους. Δε γνωρίζομε από πού αντλεί αυτή τη βεβαιότητα ούτε ποια υπηρεσία θεωρεί αρμόδια να πράξει τον όποιο έλεγχο.

Επισημαίνουμε μόνο ότι, η ΔΕΥΑΧ είναι η ΜΟΝΑΔΙΚΗ υπηρεσία που γνωρίζει  τις πραγματικές ποσότητες νερού που καταναλώνει κάθε κατάλυμα από το δίκτυο της, άρα είναι η ΜΟΝΑΔΙΚΗ υπηρεσία που γνωρίζει ποιοι δεν καταναλώνουν νερό από το δημοτικό δίκτυο και ενδεχομένως πρέπει να ελεγχθούν.

Συνεπώς από αυτή και μόνο, μπορεί να ξεκινήσει η όποια προσπάθεια, απευθυνόμενη σε όποια άλλη υπηρεσία θεωρεί ότι έχει την αρμοδιότητα ελέγχου.

Εκτός και αν θεωρεί ότι όλα γίνονται σωστά και δίκαια, ότι είναι μονόδρομος η επιβολή αυξήσεων που θα επωμιστούν αποκλειστικά οι οικιακοί καταναλωτές και οι συνεπείς και σωστοί επαγγελματίες, οι οποίοι και θα επιφορτιστούν και τις υποχρεώσεις όσων «τελο-διαφεύγουν».

Χερσόνησος, Μάης 2016

----------------------------------------

¹. Κείμενο για την Τιμολογιακή Πολιτική της ΔΕΥΑ Χερσονήσου - μετά την απόρριψη του τιμολογίου από την επιτροπή του άρθρου 152- Μάρτιος 2016.

^2. Οι ενότητες Γουβών και Επισκοπής αντιμετωπίζονται στο κείμενο αυτό ως μια περιοχή, αφού ζητούμενο είναι η διερεύνηση των ποσοτήτων νερού που καταναλώνεται ετησίως και οι οποίες δίδονται στην απόφαση της ΔΕΥΑΧ κατά φορέα διαχείρισης που υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι, γνωρίζομε τις ποσότητες που καταναλώθηκαν στην περιοχή του Συνδέσμου, οι οποίες αφορούν τμήμα της ΔΕ Γουβών και τμήμα της ΔΕ Επισκοπής και τις οποίες προφανώς εμείς δεν μπορούμε να διαχωρίσομε. Αυτό μπορεί να το πράξει η ΔΕΥΑΧ, η οποία διαθέτει όλες τις πρωτογενείς πληροφορίες (κατανάλωση νερού ανά κτήριο), εάν και εφόσον την ενδιαφέρει.

^3. Σε αυτό το νούμερο οδηγεί η υπόθεση ότι η μέση κατανάλωση είναι 40 κυβικά ανά κλίνη, δηλαδή μεγαλύτερη κατά 10% από την παρατηρηθείσα τιμή των 36 κυβικών, εκδοχή υπερβολικά συντηρητική.

^4. Αρκεί ένα υπηρεσιακό ερώτημα στη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης.

-------------------------------------

ΥΓ1. Ενδεχομένως ο προσεκτικός αναγνώστης παρατηρήσει ότι ο ισχυρισμός για αυξήσεις της τάξης του 20% δεν αντιστοιχεί με τα χρηματικά ποσά που αναφέρονται στη συνέχεια. Αυτό οφείλεται στην ασάφεια των δεδομένων που δίδει η ΔΕΥΑΧ. Ενώ -με το τιμολόγιο που προτείνει- στοχεύει σε έσοδα 4,5 εκατομυρίων €, επιφέροντας αύξηση 600.000 € στα τέλη του 2015, σε άλλο σημείο αναφέρει 3.315.877 κυβικά με έσοδα 3.494.519 € και σε άλλο σημείο αναφέρει ότι τα έσοδά της το 2015 ήταν 3.900.878 €, χωρίς καμμία αναφορά στις ποσότητες νερού.

ΥΓ2. Προφανώς υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους η ΔΕΥΑΧ μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση εσόδων. Απλά στο κείμενο αυτό ασχοληθήκαμε με μια μόνο περίπτωση.